Terör olayları sonrası ölen kişinin yakınlarının devletten tazminat alması mümkündür. Literatürde “İdarenin Kusursuz Sorumluluğu” olarak nitelendirdiğimiz bu olayda bazı şartların yerine gelmesi gerekir. Peki, “İdarenin Kusursuz Sorumluluğu” nedir ve hangi şartların yerinde olması gerekir?

İdarenin kusur halinde sorumlu olduğu genel kuraldır. Ancak bunun aksi yani idarenin hiçbir şey yapmadan kusuru olmadan da sorumlu olduğu istisnai şartlar da vardır. Burada idare olarak bahsedilen “Devlet”tir. Kusursuz sorumluluk hallerini ikiye ayırmak doğru olur:

1- Fedakârlığın Denkleştirilmesi İlkesi

2- Tehlike İlkesi

Tehlike ilkesi yani risk sorumluluğu, İdarenin tehlike taşıyan bir faaliyet yürütmesi veya tehlikeli bir araç kullanması sonucu meydana gelen zararlardan sorumluluk anlamına gelmekle; “her nimetin bir külfeti vardır” mantığına dayanmaktadır.

Tehlike İlkesinin uygulandığı haller aşağıdaki gibidir:

• Tehlikeli faaliyetler ile araç ve gereçler: Bu halde ortaya bir zarar çıkmış olması gerekmektedir.

• Mesleki Risk: Kamu adına hizmet gören kişilerin meslekte başına gelen zararları kapsamaktadır.

• Sosyal Risk İlkesi: Terör ve savaş gibi hallerde idarenin hiçbir eylemi olmasa bile sorumlu olacağı durumdur.

a- Kamu düzenini bozmaya hatta anayasal düzeni yıkmaya yönelik anarşi ve terör olayları sonucu ortaya çıkan zararlardan idarenin kusursuz olarak sorumlu tutulmasıdır.

b- Sosyal risk ilkesinin en önemli özelliği, zarar ile idarenin eylemi arasında nedensellik bağının bulunmasının gerekmemesidir. Zarar ile nedensellik bağının bulunmadığı tek kusursuzluk durumu sosyal risk durumudur.

c- Ülkemizde gerek kamu görevlilerinin gerekse sivil vatandaşların terör olayları veya anarşi yüzünden uğradığı zararlar bu kapsama girmektedir. Özellikle ülkemizin güneydoğusunda son yıllarda artan terör olayları o bölgede bulunan görevlileri ve sivil vatandaşları olumsuz etkilemektedir. Zarara uğrayan, o bölgenin yerli halkından herhangi bir sivil vatandaş olduğu gibi, o bölgede görev yapan herhangi bir kamu görevlisi de olabilir. İdare bu zararları tazmin etmekle yükümlüdür.

d- Örneğin; öğretmen olarak çalışmaktayken kendi kusur ve eylemleriyle değil, sadece toplumun bireyi olmak nedeniyle görev yaparken şehit olan öğretmenin yakınlarına; terörü önleme hükmüne karşın önlemeyen devlet, sosyal risk ilkesi uyarınca tazminat ödemekle yükümlüdür. (Şenay Aybüke Yalçın, Necmettin Yılmaz ve daha nicesi)

Fedakârlığın Denkleştirilmesi ilkesi gereğince, İdare, kamu menfaati/kamusal yarar düşüncesiyle başladığı bir faaliyeti neticesinde birtakım kişilere zarar verir ise, mevcut zararın oluşmasında İdare kusursuz olsa dahi bu zararın yine İdarece giderilmesi gerekir.

Kamu yararını sağlayabilmek için yürütülen bir idari hizmet sonucunda, her ne kadar o toplumda yaşayan herkesin bu hizmetten yararlanabileceği düşünülse de bazı kişilerin bu hizmet nedeniyle zarara uğraması ve külfet altına girmesi muhtemeldir. Böyle bir zarar meydana geldiğinde yani bu zarara uğrayan kişiler belirli bir külfete katlandığında, bu zararın ve külfetin İdarece tazmin edilmesi gerekmektedir.

Özel hukuk alanında kusursuz sorumluluk ilkesinin geçerli olabilmesi için haksız fiilin kusur dışındaki diğer unsurları olan hukuka aykırılık, fiil, zarar ve illiyet bağı gibi özellikler aranır. İdarelerin eylemi hukuka uygun olsa bile, koşullar oluşmuş ise idarenin sorumluluğu ilkesi geçerli olmaktadır.

Olur da bir gün başınıza böyle bir hal gelir ise alanında uzman bir avukattan danışmanlık hizmeti almanızı tavsiye ederim.