Muvazaa, üçüncü kişileri aldatmak amacıyla görünüşte geçerli ancak ardında sakladığı işlem açısından geçeriz bir sözleşme yapılması konusunda tarafların anlaşmasıdır. Mesela, mirastan mal kaçırmak amacıyla üzerindeki taşınmazları üçüncü kişilere tapuda satış yoluyla devreden miras bırakan muvazaalı işlem yapmıştır. Çünkü, tarafların görünüşte yaptığı satış işleminin amacı mirastan mal kaçırmayı gizlemektir. Yani tarafların kendi aralarında yaptığı sözleşmede görünürdeki sözleşme de geçersiz durumda gelmektedir.
Muvazaa şartlarının gerçekleşmesi için aşağıdaki üç koşulun bir arada bulunması gerekir:
- Tarafların gerçek amaçları ile yaptıkları işlemler arasında bilerek ve isteyerek yapılan bir uyumsuzluk olmalı,
- Üçüncü kişileri aldatma amacı olmalı,
- Tarafların muvazaalı işlem yapma konusunda aralarında anlaşmaları gerekmektedir.
Ülkemizde en sık rastlanan muvazaa çeşidi ise muris muvazaasıdır. Miras bırakan (muris) kişinin sağlığında yaptığı işlemlerle ilgili olarak muris muvazaasına dayalı davalar çokça açılmaktadır. Muris hayatta iken kendisine en çok bakana, kayırmak istediğine daha fazla mal bırakmak isteyebilir. Mal varlığı hakkında neye karar vereceğini herkes kendi bilir. Ancak burada yapılan işleme dikkat etmek gerekir. Mesela baba bir oğluna fazla mal bırakmak istiyor ve bunu da sağlığında oğluna tapuda satış yaparak belgeliyor. Ancak asıl amacı bağış yapmaktır. Aralarındaki anlaşma bağış tapuda yapılan satış olunca haliyle iki işlem de geçersiz oluyor. Satış yapıldı ise para verildi mi, baba aldığı parayı nereye harcadı, borcu var mıydı, hala sattığı taşınmazda oturuyor muydu, kira ödüyor muydu gibi sorular akla geliyor.
Ya da asıl amacı yine bağış yapmak ama tapuda bu işlemi ölünceye kadar bakma sözleşmesi şeklinde göstermiş. Burada da iki işlem geçersizdir. Ölünceye kadar bakma sözleşmesi için muris ile bakacak kişinin aynı binada, aynı ilçede olması, bütün bakımını onun yapması gibi daha birçok koşulu vardır. Haliyle sözleşmeyi yapan taraflar ayrı yerlerde yaşıyor ise sözleşmenin geçeriz olduğunu ispatlaması kolay oluyor.
Yapılan işlemler geçersizdir dedik. Ancak bunu dava yoluyla ispatlayabiliriz. Yoksa kendiliğinden geçersiz hale gelmez. Dava açıldığında mahkeme de bizden yukarıda saydığım soruların cevabını istiyor.
Bu konu bir hayli detaylı ve ne yazık ki burada bütün detaylarından bahsedemiyoruz. Her dosya özeldir. O sebepten dolayı uzman bir kişiden yardım almanızı tavsiye ederim.
Sağlıklı Günler
