Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı Sakarya Arifiye’deki Hamit-Fatma Atay Engelsiz Yaşam Rehabilitasyon ve Aile Danışma Merkezi’nde bakım altında bulunan otizmli Abdülkerim Musti’nin hayatını kaybetmesi, otizm camiasında büyük yankı uyandırdı.
Otizm Konfederasyonu ve Türkiye Otizm Meclisi’ne üye 140 sivil toplum kuruluşunun temsilcileri ile çok sayıda otizmli bireyin ailesi, 13 Mayıs 2025 Pazartesi günü Arifiye’deki engelli bakım merkezi önünde bir araya gelerek basın açıklaması yaptı. Katılımcılar, son dönemde engelli bakım merkezlerinde artış gösteren şiddet, ihmal ve ölüm vakalarına dikkat çekti.
Münferit Değil, Sistem Kaynaklı
Basın açıklamasında, yalnızca Arifiye değil, Türkiye genelindeki tüm bakım merkezlerinde yaşanan insan onuruna aykırı uygulamalara karşı daha güçlü denetim mekanizmaları ve hak temelli reformlar talep edildi. Açıklamaya katılan aileler, sivil toplum temsilcileri ve hak savunucuları, bakım merkezlerinde yaşanan ölümlerin “münferit değil, sistem kaynaklı” olduğunu vurguladı.
Sessizliğin Bedeli Hayattır
Merkezin önünde yapılan açıklamada, “Bizler, tüm otizmli bireylerin ve diğer engelli grupların hakları için mücadele eden sivil toplum temsilcileri, aileler ve insan hakları savunucuları olarak bugün burada, Arifiye Bakım Merkezi’nde yaşanan olay üzerine toplandık. Çünkü artık haykırmak istiyoruz: Sessizliğin bedeli hayattır. Her sessizlik yeni bir şiddetin, her gecikme yeni bir ihmalin, her görmezden gelme yeni bir ölümün kapısını aralıyor” denildi.
Açıklamada, bakım merkezlerinde kalan bireylerin çoğunun kendini ifade edemeyen, sesi duyulmayan insanlar olduğuna dikkat çekilerek, bu bireylerin haklarını savunmanın tüm toplumun ortak sorumluluğu olduğu belirtildi. Yapılan çağrının yalnızca bir trajedinin yasını tutmak için değil, benzer acıların yeniden yaşanmaması için olduğu ifade edildi.
Bakım Politikaları Masa Başında Değil, Sahada Şekillenmeli
Hak temelli ve çok paydaşlı bir yaklaşımla yeni politikaların geliştirilmesi gerektiğine işaret edilen açıklamada, sadece Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı değil; Milli Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı’nın da sürece daha etkin ve koordineli biçimde dahil olması gerektiği vurgulandı. Uluslararası iyi uygulama örneklerine atıfla, bakım politikalarının yalnızca sosyal yardım düzeyinde ele alınamayacağı, eğitim, sağlık ve sosyal hizmetlerin entegre edilerek kişiye özel destek planlarının temel alınması gerektiği ifade edildi.
Öne Çıkan Talepler
Basın açıklamasında kamuoyuna ve yetkililere iletilen talepler ise şöyle sıralandı:
- Tüm bakım merkezlerinin bağımsız ve şeffaf denetime açılması,
- Hak temelli bakım modellerine geçilmesi,
- Otizm alanında uzmanlaşmış bakım merkezlerinin açılması,
- Ailelerin ve STK’ların karar süreçlerine aktif katılımının sağlanması,
- Personel eğitimlerinin güçlendirilmesi,
- Kamera sistemlerinin caydırıcı ve denetleyici bir araç olarak etkin kullanılması,
- Psikiyatrik destek içeren acil sağlık hizmetlerinin sağlanması.
