Orta yaşta demans (bunama) hastalığı riskinin arttığını belirten Biruni Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Talip Asil, ömür şekli değişiklikleri yapılarak hadiselerin yüzde 40’ına kadarının büsbütün önlenebileceği söyledi. 40’lı yaşlarda yapılan birtakım hayat stili değişikliklerinin beyin işlevleri üzerindeki olumlu tesirlerinin olduğunu aktaran Asil, bunamanın başlangıcını önlemek için 5 formülü de anlattı.
İnsan ömrünün uzaması ve yaşlı nüfusun artışıyla halk lisanında ‘bunama’ olarak bilinen demans hastalığında dikkat cazibeli bir artış oldu. Uzmanlara nazaran, 55 yaş sonrası her 10 şahıstan 4’ü, ilerleyen yaşlarında demansa yakalanma riskiyle karşı karşıya.
Yeni bir araştırmaya nazaran, demans hastalığında orta yaşın potansiyel müdahale için kıymetli bir devir olduğunu ve bilhassa gelişimini etkileyen risk faktörlerinin hayat biçimindeki değişimlerle önlenebildiği söylendi. Çalışmaya nazaran, hayat üslubu değişiklikleri yapılarak hadiselerin yüzde 40’ına kadarının büsbütün önlenebileceği de aktarıldı.
Hayat stili değişikliklerinin olumlu tesirleri var
Yapılan çalışmayı pahalandıran Prof. Dr. Talip Asil, ömrün en kritik periyotlarından biri olan orta yaşta yapılacak birtakım ömür usulü değişikliklerinin beyin işlevleri üzerindeki olumlu tesirleri olduğunu söyledi.
7 saat uyuyun, beyninizi eğitin
Prof. Dr. Talip Asil, bunamanın başlangıcını önlemek için 5 formülü de sıraladı:
“Kilonuzu denetim altına alın: Obeziteyi önlemek, bilişsel sıhhati muhafazanın en değerli adımlarından biri. Obezite; yüksek kolesterol, diyabet ve yüksek tansiyon üzere sıhhat sıkıntılarına yol açarak atardamarlara ziyan verir ve vakitle beyinde iltihaplanmanın artmasına neden olur. Araştırmalar, kandaki en büyük değişimlerin 40 ila 50’li yaşlar ortasında gerçekleştiğini ve kimi iltihaplı proteinlerin beynin yaşlanma sürecini hızlandırarak gelecekteki bilişsel sıhhati olumsuz etkileyebileceğini gösteriyor. Bu nedenle beslenme formumuz büyük ehemmiyet taşıyor. Bilhassa Akdeniz ve MIND diyeti, beynin sağlıklı yaşlanmasını destekleyen ve bilişsel fonksiyonları koruyan beslenme modelleri ortasında.”
“Düşük süratte idman yapın: Orta yaşta yapılan idmanlar hayatın ilerleyen periyotlarında daha uygun beyin sıhhatine yol açabilir. 40’lı yaşlarda yapılan antrenmanlar, demans geliştirmese bile ilerlemeyi yavaşlatabilir. Bu yüzden antrenmanı düşük süratte ve yavaş yapın.”
“Kalite uyku için en az 7 saat uyuyun: Yarım milyon şahıstan alınan dataları grafikleştiren bir çalışma, yedi saatlik uykunun orta yaşlı ve yaşlı yetişkinler için ülkü olduğunu gösteriyor. Daima olarak 7 saat uyuyanların, sürece suratı, görsel dikkat ve hafıza dahil olmak üzere daha yeterli bilişsel yetilere sahip olduğu ortaya çıktı. Orta yaş depresyonu riskini azaltmada en tesirli metot kalite uyku. 7 ila 9 saat uyuyanlarda risk nizamlı olarak yüzde 22 oranında düşüyor.”
“İçki ve sigarayı sınırlayın: Bilhassa 40’lı yaşlardan sonra çok alkol tüketimi ve sigara kullanımı, beyin sıhhati üzerinde önemli olumsuz tesirler oluşturabilir. Orta yaşlarda alkol ve sigara tüketiminin fazlası beyin üzerindeki yükü artırır. Ziyanları birikmeden evvel harekete geçmek, beyninizi korumak ve ileriki yaşlarda sağlıklı kalmak için çok değerli.”
“Beyninizi faal tutun, zihninizi güçlendirin: Öğrenme ve hatırlama beyin işlevi olumlu istikamette çalıştırırken, hipokampüsün (hafıza ve yön bulmada önemli rolü olan bölge) hacmini artırır. Orta yaşta sudoku, bulmaca çözerek ya da yeni bir maharet öğrenerek beyni keskin tutabilirsiniz. Kalabalık konuşma ağlarına katılmakta beynimizdeki hudut ağlarını harekete geçirebilir.”
Ağız sağlığı ile iltihaplanma yoluyla bunama gelişimi arasında bağlantı
Ayrıca Prof. Dr. Talip Asil, yapılan araştırmalarda, ağız sağlığı ile iltihaplanma yoluyla bunama gelişimi arasında bir bağlantı olduğunu da söyledi. Bakterilerin ürettiği iltihaplı moleküllerin ağız yoluyla kan dolaşımına ve beyne gidebileceğini de aktaran Asil, “Ağız hijyeni, diş ipi kullanımı ve günde iki kere diş fırçalama orta yaş sıhhatini daha önemli biçimde etkileyebilecek diş eti meselelerinin önüne geçebilir” sözlerini kullandı.
İHA
