Ali Sencer ARSLAN/ZONGULDAK, (DHA)- ZONGULDAK’ta Bülent Ecevit Üniversitesi (BEUN) Geomatik Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, yerin metrelerce altında, vagon rayları ve kömür yığınları ortasında, iştirakçilere zelzeleler ve uydularla ilgili bilimsel gelişmeleri anlattı. Prof. Dr. Kutoğlu, depremlerin magmanın hareket halinde olması nedeniyle oluştuğunu, faylardaki değişimleri inceleyerek tehlikeyi evvelden fark edebileceklerini söyledi.
Yüksek Öğretim Kurumu’nun (YÖK) teşvikleriyle kurulan BEUN Bilim İrtibat Ofisi ‘5 soru 5 cevap’ söyleşilerinin 4’üncüsü Türkiye’nin birinci maden müzesi ve kömür tecrübe ocağında yapıldı. Şu an Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun eğitim ocağı olarak kullandığı maden ocağının derinliklerinde; tahkimatın, maden makineleri ve kömür yığınlarının ortasında akademisyenler ve iştirakçiler bir ortaya geldi. Dr. Öğretim Üyesi Cem Evrim Aslan’ın moderatörlüğünde Geomatik Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu’nun konuşma yaptığı programda, ‘Yer Gözlem Uyduları: Yeryüzünü Uzaydan İzlemek ve Depremi Anlamak’ başlıklı tartışma yürütüldü.
‘ÜNİVERSİTELER HALKLA BULUŞUYOR’
YÖK’ün üniversitelerdeki bilimsel bilgiyi halkın anlayabileceği halde, halkla buluşturmak maksadıyla Türkiye’nin her yerinde misal aktifliklerin eş vakitli düzenlendiğini söz eden Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, “YÖK son periyotta, üniversitelerin bilimini halkla buluşturma aktifliğine başladı. Bilim kafe isminde etkinliklerle tüm Türkiye çapında üniversiteler çeşitli özel yerlerde halkla buluşuyor ve bunlar kayda alınıyor. İnternet üzerinden de servis edilecek. Tüm Türkiye’de değişik bahislerde bugün sohbetler yapılacak. Bilimi halkla buluşturma eforu, YÖK’ün. Biz de burada hem zelzelesi konuşacağız hem de uydular vasıtasıyla yer kabuğu hareketleri nasıl izleniyor, sonuçlarla neler yapılıyor onları konuşmayı planlıyoruz.” dedi.
Zelzele konusunun insanların gündeminde kıymetli yer tuttuğunu ve komplo teorilerinin yanlış bilgileri yaydığını söz eden Kutoğlu, şunları söyledi:
“Halkımızın sürekli gündeminde olan ülkemizi sürekli meşgul eden deprem konusunda vatandaşlarımızı bilgilendirmeye gayret edeceğiz. Öncelikle vatandaşlarımıza deprem nasıl oluşuyor onu anlatmaya gayret edeceğiz. İnternette ve sosyal medyada komplo teorileri oluşabiliyor. Bilimsel olmayan ifadeler kullanılabiliyor. Biz burada gerçekte, bilimsel olarak deprem nasıl meydana geliyor onu anlatacağız.”
‘FAYLARDAKİ DEĞİŞİKLİKLERLE TEHLİKEYİ ÖNGÖREBİLİRİZ’
Sarsıntıların magmanın hareket halinde olması nedeniyle oluştuğunu, faylardaki değişimleri inceleyerek tehlikeyi evvelden fark edebileceklerini belirten Kutoğlu, “Bundan 50 sene evvel teknoloji bu kadar gelişmemişken fay hareketlerinin insan hayatı boyunca izlenemeyeceği düşünülüyordu. Zira yılda 1-2 santim büyüklüğünde hareketler bunlar. O devir insan hayatının izlemeye kâfi olmayacağı düşünülüyordu. Lakin gelişen uydu teknolojileri sayesinde artık yılda birkaç milimetre büyüklüğündeki hareketleri bile izleyebiliyoruz. İzlememiz sayesinde fayların hareket suratlarını, hareket suratlarındaki değişimi biliyoruz. Fayların suratlarını belirlediğimiz vakit fayların, uzunluğunu, büyüklüğünü ne kadar derine gittiğini çözebiliyoruz. Bu sayede üretebilecekleri zelzele büyüklüklerini tespit edebiliyoruz. Birebir vakitte bu hareket değişimlerini izlediğiniz vakit, sarsıntılardan evvel hareketlerde birtakım değişimler meydana gelebiliyor. Bu değişiklikleri de yakalayarak tehlikenin ne kadar yakınlaştığı konusunda varsayımlarda bulunabiliyoruz.” biçiminde konuştu. (DHA)
