Bu yıl Nobel Ekonomi Ödülü, Türkiye Ermenisi Prof. Dr. Daron Acemoğlu, İngiliz Prof. Dr. Simon Johnson ve İngiliz Prof. Dr. James A. Robinson’a verildi. Ödül, bu akademisyenlerin kurumların oluşumu ve refah üzerindeki etkilerine ilişkin çalışmaları nedeniyle verildi. Acemoğlu, bu başarıyla Türkiye’ye Nobel kazandıran üçüncü isim oldu.
Nobel Ekonomi Ödülü ve İlk Tepkiler
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, Nobel Ekonomi Bilimleri Ödülü’nü, “kurumların nasıl oluştuğu ve refahı nasıl etkilediği” konusundaki çalışmaları nedeniyle Acemoğlu, Johnson ve Robinson’a layık gördü. Ödül kazananlarından Daron Acemoğlu, ödül hakkında yaptığı ilk açıklamada, “İyi bir kariyere sahip olmayı hayal edersiniz ancak bu her şeyin ötesinde ve üstünde. Bu büyük bir sürpriz ve onur.” ifadelerini kullandı.
Kurumların Önemi Vurgulandı
Nobel Komitesi, ödülü verirken yaptığı açıklamada, “Ekonomi bilimlerinde bu yılın ödül sahipleri, uluslar arasındaki refah farklılıklarını anlamamıza yardımcı oldular. Bir ülkenin refahı için toplumsal kurumların önemini ortaya koydular. Hukukun üstünlüğünün zayıf olduğu ve halkı sömüren kurumların bulunduğu toplumlarda büyüme ya da daha iyiye doğru değişim gerçekleşmez. Ödül sahiplerinin araştırmaları bunun nedenini anlamamıza yardımcı oluyor.” şeklinde ifadeler kullandı.
Türkiye’nin Nobel Geleneği
Daron Acemoğlu, daha önce Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan Orhan Pamuk ve Nobel Kimya Ödülü’nü kazanan Aziz Sancar’dan sonra Türkiye’den Nobel’e layık görülen üçüncü isim oldu. Acemoğlu, bu ödülle Türkiye’nin uluslararası alandaki akademik başarısını bir kez daha pekiştirmiş oldu.
Daron Acemoğlu Kimdir?
Daron Acemoğlu, 3 Eylül 1967’de İstanbul’da doğmuştur. İlköğrenimini Kadıköy’deki Aramyan Uncuyan Ermeni İlkokulu’nda tamamladıktan sonra Galatasaray Lisesi’nden mezun oldu. Lisans derecesini İngiltere’nin York Üniversitesi’nde, doktora derecesini ise 1992 yılında London School of Economics’ten aldı. 1993 yılından bu yana Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (MIT) ekonomi profesörü olarak görev yapmaktadır.
Öne Çıkan Çalışmaları
Acemoğlu, MIT’deki akademik kariyerinin başlarında “Tüketicinin Kendine Güveni ve Rasyonel Beklentiler” başlıklı makalesiyle 1996 yılında en iyi makale ödülünü kazandı. Ayrıca, 2005 yılında ekonomi bilimine en büyük katkıyı yapan 40 yaş altındaki bilim insanlarına verilen John Bates Clark madalyasını aldı.
Prof. Dr. Acemoğlu, “Diktatörlük ve Demokrasinin Ekonomik Kökenleri” adlı kitabı, Siyaset Bilimci James A. Robinson ile birlikte yazdı. 2012 yılında yayımlanan “Ulusların Düşüşü: Güç, Refah ve Yoksulluğun Kökenleri” kitabı, New York Times’ın çok satan kitaplar listesine girdi.
Acemoğlu, Oyun ve optimizasyon teorisi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınmakta ve çeşitli üniversitelerden fahri doktora unvanı almıştır. Ayrıca, Review of Economics and Statistics ve Journal of Economic Growth dergilerinin yardımcı editörlüğünü yürütmekte ve Bilim Akademisi üyesidir. Kişisel hayatında, Asuman Özdağlar ile evli olup iki oğlu vardır.
Daron Acemoğlu’nun Nobel Ekonomi Ödülü’nü kazanması, yalnızca kendi kariyeri için değil, aynı zamanda Türkiye’nin uluslararası akademik alandaki yerini güçlendirmesi açısından büyük bir önem taşımaktadır.