En bilinen tanımı ile sosyal denge tazminatı, memurlar arasındaki gelir farklarını önlemek amacı ile alt grupta maaş alan memurlara geçen sene için bir ödeme ve son altı ayda ödenen paradır.
Adalet personelleri için bir havuz gelirine sahip olmalarından dolayı direkt olarak sosyal denge tazminatları maaşlarına yansıtılmaz. Yansıtılabilmesi için bir adliye çalışanının aldığı para miktarı düşük olması gerekmektedir. Bu hal yaşanırsa sosyal denge tazminatı ödenir.
Sosyal Denge Tazminatı Kimlere Verilebilir?
Sosyal denge tazminatını alabilecek kişiler belediyeler, kamu- kurum ve kuruluşlar ve il özel idarelerinin pozisyonlarında istihdam edilmiş olan ve 4688 sayılı kanunun gerektirdiği gibi kamu görevlisi sıfatı altında çalışanların tümünün sözleşme ve hükümlerinden yararlandırılması gerekmektedir.
Bu ifadeye nazaran kurumlar kamu- kurum ve kuruluşları tarafından verilecek olan sosyal denge tazminatı için kamu çalışanları arasında herhangi bir sendika üyesi olmaları ya da olmamaları kıstas olarak alınmayacak ve bu kapsama giren tüm kamu çalışanları bu tazminattan yararlanabilecekledir.
Sosyal Denge Tazminatı Ne Kadardır?
Belediyeler ve buna bağlı kurum ve kuruluşlarda çalışmakta olan kamu görevlilerine, 4688 sayılı Kanun’un 32.maddesinde yer alan hükümler itibari ile ödenecek sosyal denge tazminatı, aylık tavan ücreti en yüksek olan devlet memurunun aylığının tamamıdır. Yani 912.56 TL’dir. Bu rakamlar 2018 yılı itibari ile oluşturulmuştur.
- Sosyal denge tazminatı, annelere çocuk parası gibi verilen ücretler tarzında değildir, vergilerden muaf tutulamaz. Şöyle ki %15 oranında bir gelir vergisi kesintisi ve 0.00759 oranında bir damga vergisi kesintisi uygulanır.
- Tüm bu kesintilerden sonra sosyal denge tazminatı minimum 768,74 TL olarak ödenir.
Sosyal Denge Tazminatını Kimler Alamaz?
Sosyal Denge Tazminatı alma hakkı taşımayan mahalli idareler, bu sözleşmeyi imzalayamazlar ve bu gibi yerlerde çalışan personeller de bu tazminattan yararlanamazlar. Buna istinaden sosyal denge tazminatı sözleşmesi yapılacak olan mahalli idarelerin;•
- Vadesi geçmiş olan vergi, sosyal güvenlik primleri ve Hazine Müsteşarlığı’na olan borcunun toplamının gerçekleşmiş olan en son yılda ki bütçe gelirlerinin yüzde onunu aşmamış olması
- Ödeme süreleri geçmiş olduğu halde, birçok ödenmemiş aylık ve ücret borçlarının olması
- En son yılda ki toplam çalışan giderlerinin, gerçekleşmiş olan en son yıl bütçe gelirlerinin %30’unu, il özel idaresi için ise %25’ini aşmamış olması gerekmektedir.
- Bu yüzden yukarı da bulunan şartların herhangi birine aykırı bir durumu olan idareler bu sözleşmeyi yapamaz. Dolayısıyla sözleşme yapamamış olan kurumlarda çalışanlara sosyal denge tazminatı ödenmez.
Birçok mahalli idare yapmış oldukları sözleşmelerde sosyal denge alamayacak olan çalışanlarını ekstra olarak belirlemiştir. Bu duruma göre;•
- Ücretsiz izin alan personeller izin süresi boyunca, sözleşme şartlarından yararlanamazlar.
- Görevden uzaklaştırılmış olan, tutuklu ya da hükümlü olan personeller kararlarının kesinleşip kesinleşemediğine bakılmadan, görevden uzak kaldıkları süre boyunca tazminat alamazlar.
