Türkiye, dönerin geleneksel ürün adı olarak tescillenmesi ve koruma altına alınması için 2022’de Avrupa Birliği’ne yaptığı başvuruda önemli bir aşamaya ulaştı.
Türkiye’de üretilen dönerin geleneksel ürün adı olarak tescillenmesi (TSG) ve koruma altına alınması için 2022’de Avrupa Birliği’ne yaptığı başvuruda kritik bir aşamaya gelindi. AB Resmi Gazetesi’nde yayınlanan başvuru, üç aylık itiraz süresini başlatarak, dönerin Türkiye’den ‘geleneksel’ olarak tescillenen ilk ürün olma olasılığını gündeme getirdi.
Bu Ne Anlama Geliyor?
Geleneksel ürün adı, coğrafi işaret korumalı menşei (PDO) ve korumalı coğrafi işaretten (PGI) farklı bir kavramı temsil ediyor. TSG logosu verilen ve koruma altına alınan ürünlerin belirli bir coğrafi alanla bağlantılı olma zorunluluğu yoktur ve farklı ülkelerde üretilebilirler. Bir ürünün TSG logosuyla tescil edilebilmesi için en az biri olmak üzere iki şartı karşılaması gerekir: ürünün geleneksel uygulama yöntemleriyle üretilmesi, işlenmesi veya bileşimi olması; veya geleneksel olarak kullanılan hammaddeler veya bileşenlerden üretilmesi. TSG, geleneksel üretim yöntemlerinin ve tariflerin korunmasını hedefler.
Türkiye’den Dünyaya Bir Döner Hikayesi
Dönerin dikleme yöntemiyle hazırlanması, 16. yüzyıla kadar uzanır. İstanbul’dan diğer Osmanlı şehirlerine yayılması ise 19. yüzyılın başlarına denk gelir. Dönerin sınırları aşarak yayıldığı ilk ülke “gyro” adını benimseyen Yunanistan’dır. Dönerin Avrupa’ya Türk göçmenlerin kültürel sembollerinden biri haline geldiği ilk ülke ise Almanya’dır. İlk döner, bu ülkede 1972’de Berlin’de yapılmıştır. Türkiye, dönerin yanı sıra Türk kahvesi, Türk lokumu ve Türk yoğurdu için de TSG başvurusu yapmıştır.
