Samsun, Türkiye’nin zengin gastronomi mirasıyla dikkat çeken şehirlerinden biri olarak öne çıkıyor. Yöresel lezzetlerin yanı sıra, düzenlenen yemek şenlikleri ve gastronomi çalıştaylarıyla da turistlerin ilgisini çekiyor. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Turizm Fakültesi Dekan Vekili Prof. Dr. Yetkin Bulut’un belirttiği gibi, Samsun’un tarımsal üretimdeki lider konumu ve manda yetiştiriciliği gibi alanlardaki başarısı, şehre özgü yemek çeşitliliğini destekliyor. Ayrıca, şehrin sahip olduğu turizm altyapısı da dikkate değerdir; 5 yıldızlı tesislerden, mavi bayraklı plajlara, deniz hudut kapılarından uluslararası havalimanına kadar geniş bir turizm altyapısı bulunmaktadır.
Bu zenginliklerle birlikte, Samsun’un turizmdeki başarısı her geçen gün artıyor. Özellikle kruvaziyer turizmindeki yükseliş, şehrin turist akınına uğramasını sağlıyor. 2023 yılında yaklaşık 751 bin turiste ev sahipliği yapması, Samsun’un turizm potansiyelini gözler önüne seriyor. Planlanan kruvaziyer gemilerinin artan ziyaret sayıları da gelecek için umut verici. Bu gelişmeler, Samsun’un sadece yerel lezzetleriyle değil, aynı zamanda turizm olanaklarıyla da Türkiye’nin önde gelen destinasyonlarından biri olma yolunda hızla ilerlediğini gösteriyor.
Akla İlk Sebze Yemekleri Geliyor
Samsun deyince akla gelen çorba ve sebzeli yemeklerden bahseden Yetkin Bulut, “Samsun’un gastronomi alanında öne çıkan yöresel çorba çeşitleri arasında arpa çorbası, buğday çorbası, un çorbası, yeşil fasulye çorbası, halukça çorbası, dutmaca aşı, işkembe çorbası, fasulyeli pirinç çorbası, vurma lahana, yeşil mercimek çorbası, mısır çorbası ve patatesli hamur çorbası yer alıyor. Sebze yemeklerinde ise baldırcan şakşakı, ebegümeci, borani, fındık yaprağı dolması, kabak kavurması, kaldırayak kavurması, pancar kavurması, patates kavurması, patates muhlaması, zeytinyağlı pırasa dolması, pırasa karması, efelik yemeği, fasulye turşusu kavurması, ekşili fasulye, kapuska, Gürcüce, kaldırayak dolması, pırasa çullaması, koruklusu, muhlaması, fasulye yaprağı sarması, ısırgan yemeği, ıspanak kökü zeytinyağlısı, kömeç kavurması, kuru barbunya ezmesi, madımak yemeği, pirinçli mücver, sirken kavurması, ıspanak muhlaması ve zeytinyağlı biber dolması dikkat çekiyor” diye konuştu.
Çakallı Menemeni Başta Geliyor
Oldukça zengin çeşide sahip Samsun gastronomisinin et, yumurta ve hamur işi lezzetlerine de değinen Prof. Dr. Bulut, “Yöresel et yemekleri arasında Samsun’da öne çıkan yemekler kaz çevirmesi, kaz tiridi, fırında keşkek, topalak, zabranlı yahni, keşkek, yufkalı et, lepsi, zeti, tirit, şipsi, herse ve tavuklu erik yemeği yer alıyor. Yöresel balık yemeklerinden öne çıkanlar hamsi buğlama, hamsi kuşu, tahta balığı ekşisi, tavada kalkan, hamsi pilavı, kefal doldurması, hamsi tuzlaması, morina ızgarası, sebzeli palamut ve tirsi balığı ızgarası dikkat çekiyor. Yumurta kullanılan yöresel yemekler ise çılbır, yumurta piyazı, yumurtalı çökelek ve çakallı menemeni başta geliyor. Yöresel hamur işleri arasında da alt üst börek, bulgurlu börek, buzlamac, hamsili ısır ekmeği, mantı, kuymak, yarımca börek, kavurma börek, gavma, haşhaşlı çörek, kapalı kıymalı pide, peynirli pide, pastırmalı pide, mısır unu pastası, nişasta pastası, nişastı havucu, tepside çörek, yanıç, haluj, metaz, katık böreği, kaypancak, kuru simit, kuru yufka böreği, mısır ekmeği, pıtıl, tohane, toraman havucu, filiya ve kobete başı çekiyor. Yöresel tatlılarda ise Bafra nokulu, kuru yufka tatlısı, irmik helvası, kar helvası, mayalı Çarşamba lokumu, Çarşamba lokumu, kaz yağı ile helva, kıvırtma, kuş baklavası, un helvası, fırında kestane kabağı, kocakarı gerdanı, palüze, sütlü kabak ve mısır unu helvası yer alıyor” şeklinde konuştu.
Gastronomi Turistler İçin Önemli
Gastronomi turizminde Samsun’un bazı artılarından ve gastronominin amaçlarından da söz eden Prof. Dr. Bulut, “Gastronomi konusuna da ağırlık veren Samsun, kültürü ile geniş bir yeme içme alanını insanlığa sunuyor. Gastronominin üretim boyutunda yemeği mükemmel şekilde hazırlamak, en iyi şekilde sunabilmek, iyi masa hazırlama bilimine sahip olmak, iyi yemekle ilgili tüm aşamalarda bilgi sahibi olmak, aşçılık sanatı ile ilgili bilinmesi gerekenlere eksiksiz sahip olmak, yemek pişirme ile ilgili tüm uygulamalara sahip olmak, aşçılıkla ilgili bütün özelliklere sahip olmak ve yemek pişirmek için tüm prensipleri taşımak gerekiyor. Gastronominin tüketim boyutunda ise iyi yiyecek ve içeceğe duyulan merak, heves, iyi yeme konusunda abartılı tutku, lüks mekanlara düşkünlük ve lüks yiyeceklere aşırı düşkünlük gibi kavramlar yer alıyor. Amaçları ne olursa olsun seyahat eden insanların tümü seyahat sırasında veya varış noktasında beslenme ihtiyaçlarını karşılamak zorundadır. Bu nedenle gastronomi gelen turistlerin akılda yer adına önemlidir” ifadelerini kullandı.
Bulut, Samsun’daki coğrafi işaretli yiyecekleri ise Bafra, Çarşamba, Terme pidesi, Samsun simidi, Bafra kaymaklı lokumu, Bafra nokulu, kaz tiridi ve Yakakent mantısı olarak sıraladı.
Öte yandan birçok gastronomi ürünü için de coğrafi işaret tescil belgesi başvurusu yapıldığı ve yapılacağı öğrenildi.
