Türkiye’de hava kalitesi endişe verici boyutlara ulaşıyor. Resmi verilere göre, ülkedeki 304 hava kalitesi ölçüm istasyonunun 157’sinde partikül madde yoğunluğu ulusal limit değerlerin üzerinde seyrediyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre ise, hava kalitesi bakımından sadece 7 istasyon temiz hava solumak şansına sahip.
Bakanlığın Raporu Dehşete Düşürdü
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 2023 yılı Hava Kalitesi İzleme Raporu, ürkütücü sonuçlar ortaya koyuyor. Rapora göre, PM10 olarak bilinen partikül madde kirleticisi, ölçülen istasyonların yarısından fazlasında ulusal limitleri aşmış durumda. Üstelik, birçoğu hakkında yeterli veri bulunmuyor.
Partikül Madde Nedir?
Partikül madde, fabrikalar, enerji tesisleri, ve inşaat faaliyetleri gibi kaynaklardan yayılan maddelerdir. Solunum sistemine zarar verebilen bu partiküllerin boyutları PM2,5 ve PM10 olarak sınıflandırılır. Türkiye’de PM10 için yıllık ortalama limit değer 40 mikrogram iken, DSÖ’nün önerdiği değer sadece 15 mikrogram.
Şehirlerin Durumu
Karbonmonoksit konsantrasyonlarında geçtiğimiz yıl 2022 yılına kıyasla, Gaziantep, Kars, Trabzon, Erzurum, Burdur, Konya, Kütahya, Manisa, Mersin, Nevşehir, Niğde, Osmaniye, Sakarya, Samsun, Tekirdağ, Trabzon, Uşak, Yozgat, Zonguldak, Kırıkkale, Amasya, Ankara ve İstanbul’un çeşitli bölgelerinde artış yaşandı. Diğer yandan Kahramanmaraş, Aydın-Trafik, Bursa-Nilüfer, Kayseri, Denizli (Çivril, Sümer), İzmir (Torbalı, Kemalpaşa ve Bornova) ile Muğla’da önemli bir artış söz konusu oldu.
Renksiz, kokusuz ve tatsız bir gaz olan karbonmonoksit, karbon içeren yakıtların yetersiz yanması sonucunda oluşur ve birincil bir hava kirleticisidir. Karbonmonoksit seviyelerinin denetlenmemesi, solunum yolu hastalıkları, zehirlenme, kardiyovasküler problemler ve nörolojik sorunlar gibi sağlık problemlerine neden olabilir.
